TOP 7 CÁC BỆNH VỀ DA Ở TRẺ SƠ SINH – NGUYÊN NHÂN & CÁCH KHẮC PHỤC

Làn da của trẻ sơ sinh rất mỏng manh và nhạy cảm chỉ bằng khoảng 1/5 độ dày da người lớn, dễ bị tác động bởi môi trường, thời tiết và vi khuẩn. Các bệnh về da ở trẻ sơ sinh là vấn đề phổ biến khiến nhiều bậc cha mẹ lo lắng khi thấy trẻ sơ sinh bị nổi mẩn đỏ, bong tróc hay thậm chí là viêm nhiễm.

Hiểu rõ các bệnh về da ở trẻ sơ sinh, nguyên nhân gây bệnh, cách khắc phục và các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp cha mẹ chăm sóc bé yêu tốt hơn. Trong bài viết dưới đây, GiaTam Pharma sẽ đồng hành cùng cha mẹ tìm hiểu toàn diện về các bệnh ngoài da trẻ sơ sinh, từ đó chủ động bảo vệ làn da non nớt của bé.

Tổng quan các bệnh về da ở trẻ sơ sinh

Trong giai đoạn sơ sinh, làn da của bé chưa hoàn thiện về cấu trúc và chức năng bảo vệ. Điều này khiến bé dễ bị vi khuẩn, nấm hoặc dị nguyên xâm nhập, gây ra các bệnh ngoài da ở trẻ sơ sinh. Đa phần các bệnh ngoài da trẻ sơ sinh là lành tính. Tuy nhiên nếu không phát hiện và xử lý kịp thời, có thể để lại tổn thương da lâu dài hoặc tái phát nhiều lần.

Một số các bệnh về da thường gặp ở trẻ sơ sinh gồm có:

• Vàng da
• Rôm sảy
• Nang kê và mụn sữa ở trẻ sơ sinh
• Chàm
• Viêm da tiết bã
• Thủy đậu
• Tay chân miệng

TOP 7 các bệnh về da ở trẻ sơ sinh

Vàng da ở trẻ sơ sinh

Theo National Library of Medicine, vàng da ở trẻ sơ sinh là tình trạng phổ biến thường xuất hiện trong 2 tuần đầu đời sau sinh. Vàng da chiếm khoảng 60% trẻ đủ tháng và 80% trẻ non tháng. Thông thường, vàng da xuất hiện sau 24h, đạt đỉnh 48 – 96 giờ, và tự hết trong 2–3 tuần.

Nguyên nhân	– Do gan của trẻ chưa hoàn thiện chức năng chuyển hóa bilirubin – Tăng bilirubin máu lắng đọng trên da ở trẻ sơ sinh
Biểu hiện	– Da và mắt bé chuyển màu vàng, bắt đầu từ mặt rồi lan ra thân mình, tay chân – Trẻ lừ đừ, bú kém nếu bilirubin cao – Xuất hiện sau 2–5 ngày tuổi, kéo dài 1–2 tuần tùy mức độ
Cách điều trị	– Theo dõi nồng độ bilirubin định kỳ – Khuyến khích bú mẹ nhiều lần để tăng thải bilirubin qua phân – Chiếu đèn (phototherapy) khi bilirubin vượt mức theo khuyến cáo AAP – Trường hợp nặng có thể truyền máu (exchange transfusion)

Rôm sảy

Rôm sảy là một trong các bệnh về da thường gặp ở trẻ sơ sinh. Tình trạng rôm sảy xuất hiện khi tuyến mồ hôi của bé chưa hoàn thiện và bị tắc nghẽn, đặc biệt trong môi trường nóng ẩm. Bệnh thường tự khỏi nếu được giữ cho da bé khô mát, vệ sinh đúng cách và thông thoáng hơn.

Nguyên nhân	– Thời tiết nóng ẩm, mặc quần áo quá kín – Không gian sống bí bách, bé đổ mồ hôi nhiều – Tuyến mồ hôi chưa hoàn chỉnh => dễ tắc nghẽn
Biểu hiện	– Trẻ sơ sinh bị nổi mẩn đỏ li ti, có thể gây ngứa – Tập trung ở trán, cổ, lưng, nách – Bé quấy khóc, khó chịu khi chạm vào
Cách điều trị	– Mặc đồ cotton, mỏng, thoáng – Giữ phòng mát, tránh ủ ấm bé – Tắm hoặc lau người bằng nước mát, có thể dùng thảo dược như chè xanh – Không tự ý dùng corticoid, cần hỏi ý kiến bác sĩ

Nang kê & mụn sữa ở trẻ sơ sinh

Mụn sữa và nang kê là các bệnh về da ở trẻ sơ sinh và là một dạng tổn thương da lành tính. Thường xuất hiện ở giai đoạn đầu sau sinh, do nang lông bị bít nghẽn hoặc tuyến bã hoạt động. Nang kê và mụn sữa ở trẻ sơ sinh sẽ tự hết trong vài tuần.

Nguyên nhân	– Dầu và keratin bị giữ lại trong nang lông (mụn sữa) – Nang bã nhờn trên vòm miệng (nang kê) – Không phải do nhiễm hoặc dị ứng, thường gặp 95% trong vài ngày đầu
Biểu hiện	– Nốt trắng, nhỏ, không viêm, ở má, mũi, cằm – Nang kê xuất hiện ở lợi, mào vòm miệng – Không gây ngứa hoặc đau
Cách điều trị	– Không nặn, chọc hay cọ xát – Vệ sinh da nhẹ nhàng, không dùng hóa chất mạnh – Tự hết sau 1–2 tuần

Chàm – một trong các bệnh về da ở trẻ sơ sinh

Chàm sơ sinh là bệnh viêm da cơ địa, thường xuất hiện ở các nếp gấp, do cơ địa dị ứng. Bệnh có xu hướng tái phát và ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống của trẻ nếu không được kiểm soát.

Nguyên nhân	– Cơ địa dị ứng, yếu tố di truyền (gia đình có tiền sử eczema/hen suyễn) – Da khô, tiếp xúc với xà phòng, hương liệu, sữa công thức – Thời tiết hanh khô dễ kích ứng
Biểu hiện	– Da đỏ, khô, đóng vảy ở má, cổ, nếp gấp khuỷu tay – gối – Bé gãi nhiều, khó ngủ – Nặng có thể nứt, rỉ dịch
Cách điều trị	– Dưỡng ẩm 2–3 lần/ngày bằng kem điều trị – Tránh xà phòng, chất hóa học mạnh, vải thô ráp – Nếu nặng, sử dụng corticosteroid nhẹ được kê đơn bởi bác sĩ da liễu

Viêm da tiết bã

Viêm da tiết bã hay còn gọi là cradle cap là tình trạng bệnh ngoài da trẻ sơ sinh rất phổ biến. Xuất hiện ở khoảng 10% trẻ dưới 3 tháng tuổi. Biểu hiện ở da đầu hoặc nếp gấp, có liên quan đến yếu tố hormon và vi khuẩn Malassezia.

Nguyên nhân	– Thừa hormone từ mẹ (androgen) kích thích tuyến bã – Vi khuẩn Malassezia phổ biến nhưng không phải yếu tố duy nhất – Yếu tố miễn dịch và di truyền cũng đóng vai trò
Biểu hiện	– Vảy dầu trên da đầu, màu vàng, bám chắc – Thường không ngứa, không đau – Có thể lan ra mặt, sau tai, nếp gấp cổ
Cách điều trị	– Thoa nhẹ dầu khoáng, massage rồi gội với dầu gội dịu nhẹ – Dùng lược mềm gỡ vảy, không cạy mạnh – Nếu kéo dài hoặc có viêm nhiễm: dùng dầu gội chứa ketoconazole hoặc corticosteroid nhẹ theo chỉ định của bác sĩ

Thủy đậu – các bệnh về da ở trẻ sơ sinh

Thủy đậu là bệnh nhiễm virus đặc trưng bởi các mụn nước lan tỏa trên da, phổ biến ở trẻ nhỏ nhưng đối với trẻ sơ sinh có thể gây biến chứng nặng nếu mẹ bị nhiễm gần thời điểm sinh. Virus Varicella‑Zoster (VZV) truyền qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc với dịch mụn nước, nên trẻ sơ sinh có nguy cơ cao khi tiếp xúc với người nhiễm bệnh ngay sau sinh .

Nguyên nhân	– Truyền virus VZV từ mẹ qua rau thai hoặc tiếp xúc sau sinh – Mẹ mắc thủy đậu trong cuối thai kỳ (5 ngày trước hoặc 2 ngày sau sinh) – Trẻ chưa được bảo vệ miễn dịch do chưa tiêm vaccine – Không cách ly trẻ khi tiếp xúc với người bệnh
Biểu hiện	– Sốt nhẹ, mệt mỏi, quấy khóc, bỏ bú – Xuất hiện mụn nhỏ, ngứa ban đầu ở thân mình, nhứt da đầu rồi lan nhanh – Mụn tiến triển thành mụn nước, đóng vảy trong 7–10 ngày
Cách điều trị	– Cách ly trẻ và tránh tiếp xúc với người bệnh – Kê đơn kháng virus: acyclovir (IV hoặc uống) ít nhất 7 ngày theo chỉ định của bác sĩ – Sử dụng Varicella-zoster immunoglobulin (VZIG) theo chỉ định của bác sĩ nếu có nguy cơ nặng – Chăm sóc hỗ trợ: giảm ngứa, giữ da sạch, uống đủ nước

Tay chân miệng

Tay–chân–miệng là một trong các bệnh về da ở trẻ sơ sinh, đặc biệt rất phổ biến ở trẻ dưới 5 tuổi. Bệnh thường xuất hiện vào mùa hè và đầu thu. Bệnh dễ bùng phát ở lớp mẫu giáo, trại hè hoặc gia đình có nhiều trẻ, mặc dù thường lành tính .

Nguyên nhân	– Nhiễm virus Coxsackievirus A16, Enterovirus A71… lây qua đường tiêu hóa và hô hấp – Tiếp xúc với dịch mụn, nước bọt hoặc phân của trẻ bệnh – Môi trường đông đúc, vệ sinh kém và không rửa tay tốt
Biểu hiện	– Sốt nhẹ, chán ăn, mệt mỏi – Bóng nước nhỏ, đỏ ở lòng bàn tay, chân, miệng; đôi khi ở mông, cánh tay, chân – Bé có thể quấy khóc nếu loét miệng
Cách điều trị	– Bù nước bằng nước mát hoặc nước trái cây loãng, tránh mất nước – Giảm triệu chứng sốt, đau bằng acetaminophen; không dùng aspirin – Vệ sinh triệu chứng: giữ sạch vết loét, súc miệng bằng nước muối nhẹ – Thông thường, khỏi tự nhiên sau 7–10 ngày

Làm gì để tránh các bệnh về da ở trẻ sơ sinh

Làn da của trẻ sơ sinh vốn rất nhạy cảm và yếu ớt, dễ bị trầy xước hoặc nhiễm khuẩn nếu không được chăm sóc đúng cách. Khi gặp phải các bệnh về da ở trẻ sơ sinh, cơ thể bé đối mặt với nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không phát hiện và xử lý kịp thời. Vì thế, việc trang bị kiến thức về các bệnh về da thường gặp ở trẻ sơ sinh là điều mà cha mẹ nên quan tâm.

Theo Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), việc chăm sóc da đúng cách ở giai đoạn sơ sinh không chỉ giúp bé thoải mái mà còn giảm nguy cơ mắc các bệnh ngoài da đến 60% trong năm đầu đời.

Dưới đây là những việc cha mẹ nên làm để giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh về da ở trẻ sơ sinh:

• Giữ da bé luôn sạch sẽ – khô thoáng – mát mẻ
• Tắm cho bé mỗi ngày hoặc cách ngày bằng nước ấm, dùng sữa tắm dịu nhẹ, pH trung tính
• Lau khô các nếp gấp (cổ, nách, háng…) sau khi tắm
• Mặc quần áo cotton mềm mại, thoáng khí, vừa vặn với cơ thể
• Thay tã ngay khi bé đi vệ sinh, không để tã ẩm quá lâu
• Vệ sinh vùng kín bằng nước ấm, lau khô nhẹ nhàng
• Có thể để bé “thả rông” vài phút mỗi ngày để da tiếp xúc với không khí
• Dùng kem dưỡng ẩm không mùi, không parabens, dành riêng cho trẻ sơ sinh
• Thoa sau khi tắm hoặc khi thời tiết hanh khô để tránh khô nứt da – nguyên nhân gây eczema
• Tuyệt đối không dùng corticoid, thuốc mỡ hoặc các loại kem bôi dân gian khi chưa có chỉ định
• Nếu da bé có dấu hiệu bất thường kéo dài >3 ngày (nổi mẩn, lở loét, sưng tấy, mụn mủ…), cần đưa bé đi khám sớm
• Thường xuyên giặt drap, khăn, quần áo của bé bằng xà phòng dịu nhẹ
• Người lớn cần rửa tay sạch sẽ trước khi tiếp xúc với bé
• Hạn chế để bé tiếp xúc với người đang bị cảm, cúm, thuỷ đậu, tay chân miệng…
• Cho bé bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu để bổ sung kháng thể
• Đảm bảo mẹ ăn uống đủ chất, đặc biệt là omega-3, kẽm, vitamin D – giúp cải thiện sức khỏe da bé
• Tắm nắng sáng sớm giúp tổng hợp vitamin D, hỗ trợ hệ miễn dịch

Nếu tình trạng các bệnh về da ở trẻ sơ sinh trở nên nghiêm trọng, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được khám và điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa.

Từ khóa các bệnh về da ở trẻ sơ sinh được tìm kiếm nhiều nhất:

• các bệnh về da ở trẻ sơ sinh
• các bệnh về da thường gặp ở trẻ sơ sinh
• các bệnh về da của trẻ sơ sinh
• các bệnh về da hay gặp ở trẻ sơ sinh
• bệnh ngoài da trẻ sơ sinh
• mụn sữa ở trẻ sơ sinh
• trẻ sơ sinh bị nổi mẩn đỏ